ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ '21

  Tὰ ψυχικὰ στοιχεῖα εἶναι γιὰ κάθε ἄνθρωπο, σὲ ὅποιον πολιτισμὸ καὶ ἄν ἀνήκει, οἱ θεότητες μιᾶς ἐσωτερικῆς μυθολογίας. Ὅ,τι εἶναι ὁ Δίας γιὰ τὸν ἐξωτερικὸ Ὄλυμπο εἶναι γιὰ τὸν Ὄλυμπο τοῦ ἐσωτερικοῦ κόσμου, ὑπαρκτὸς καὶ διακριτὸς γιὰ κάθε Ἕλληνα, ὁ νοῦς , ποὺ κάθεται στὸν πιὸ ψηλὸ θρόνο, πάνω ἀπὸ ὅλα τὰ ἄλλα μέρη τῆς ψυχῆς. Ὅ,τι εἶναι γιὰ μᾶς ὁ «θεός», ὁ θεὸς ὡς πνοὴ τοῦ κόσμου, ὡς ἡ δύναμη τοῦ σύμπαντος, ὡς ἡ ἁπανταχοῦ παροῦσα δράση καὶ πρόνοια, εἶναι ἡ «βούληση», ποὺ ἀντανακλᾶται ἀπὸ τὸν χῶρο τοῦ κόσμου στὸν φανταστικὸ ψυχικὸ χῶρο καὶ τὴν αἰσθανόμαστε μὲ ἀναγκαιότητα ὡς πραγματικὰ ὑπαρκτή.  [...] Κανένας Ἕλληνας δὲν θὰ χρησιμοποιοῦσε τὴ λέξη φύση ὑπὸ τὴν ἔννοια μιᾶς ἀπόλυτης καὶ σχεδιασμένης δραστηριότητας, ἔτσι ὅπως τὰ κάνει ἡ σύγχρονη βιολογία. Γιὰ μᾶς «ἡ βούληση τοῦ θεοῦ» εἶναι πλεονασμὸς. Ὁ θεός (ἤ «ἡ φύση») δὲν εἶναι παρὰ βούληση. Ὅπως ἡ ἔννοια τοῦ θεοῦ ἀπὸ τὴν Ἀναγἐννηση καὶ ἑξῆς ἀρχίζει ἀνεπαίσθητα νὰ ταυτίζεται μὲ τὴν ἔννοια τοῦ ἄπειρου χώρου τοῦ σύμπαντος καὶ χάνει τὰ αἰσθη

Στο ξώστεγο στεκόταν του σπιτιού του και τη Σάμο, που τύραννός της ήταν, την κοίταε με καμάρι και χαρά. «Όλα όσα βλέπεις, όλα εγώ τα ορίζω, παραδέξου πως είμαι ευτυχισμένος.» Έτσι λέει στον Αιγύπτιο βασιλιά. «Σ’ ευνόησαν οι θεοί· ναι, αυτό ειν’ αλήθεια· εκείνους που ίσοι πρώτα ηταν μ’ εσένα το σκήπτρο σου τους πιέζει δυνατό. Αλλά ένας ζει που εκδίκηση διψάει· όσο αγρυπνάει του εχθρού σου αυτού το μάτι, καλότυχο πώς θέλεις να σε πω;» Ακόμα ο λόγος έστεκε του ρήγα και νά, σταλμένος απ’ τη Μίλητο, ένας μαντατοφόρος φτάνει βιαστικά. «Αφέντη,» λέει στον τύραννο «έλα βάλε δάφνης χλωρό στεφάνι στο κεφάλι και της θυσίας η κνίσα ας πάει ψηλά· ο εχθρός σου πάει, τον βρήκε το κοντάρι· ο Πολύδωρος, ο άξιος στρατηγός σου, με στέλνει εδώ, το νέο να φέρω αυτό…» Και βγάζει από μια μαύρη ευθύς λεκάνη ένα κεφάλι, ματωμένο ακόμα, πολύ γνωστό, που τρόμαξαν κι οι δυο. Με φρίκη κάνει πίσω ο ξένος ρήγας, με ανήσυχη ματιά, και λέει: «Ωστόσο στην τύχη μη βασίζεσαι πολύ. Μ’ αβέβαιη τύχη ο στόλος σου αρμενίζει σ

   Ἀπὸ τὰ βάθη τοῦ ἀρχαίου μύθου ἡ «ὕβρις» δὲν εἶναι ἄλλο παρὰ ὁ νόμος τοῦ μέτρου ποὺ βάζει ὅρια σὲ ὅλα τὰ ἀνθρώπινα, τιμωρώντας κάθε ἀνυποταξία στὸν κανόνα, κάθε ὑπερβολή. Ὅταν ἀπόμονος στὸν καιρό του, παραμερίζοντας τὸ μῦθο ὁ Θαλῆς τολμάει νὰ πῆ τὴν καινούργια ἀλήθεια, τούτην τὴν ἑλληνικὴ ἐλευθερία (μὲ τὸ δικό [του] τρόπο) πραγματώνει, ποὺ εἶναι θέση καὶ νόμος. Καὶ μαζὶ μὲ τὸ Θαλῆ, τόσα τιτανικὰ ἄτομα, δημιουργικὰ τὸ καθένα τοῦ δικοῦ των νόμου, τῆς δικῆς των μορφῆς, ποιά ἄλλη, ἐκτός ἀπὸ τὴν προσωκρατικὴ ἐποχή, ἔχει νὰ ἀναδείξη; Οὔτε ἡ Ἀναγέννηση δὲν μπορεῖ νὰ ἀντιπαραταχθῆ σ’ αὐτὸν τὸν πληθωρισμὸ τῶν πηγαίων προσωπικοτήτων, ποὺ σὰ νὰ μὴ γεννιοῦνται ἀπὸ τίποτα ἄλλο, παρὰ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό τους καὶ σὰ νὰ μὴν ὁρίζωνται ἀπὸ τἀ γύρω τους, μόνο νὰ τὰ ὀρίζουν μὲ μιὰ φυσικὴ καὶ αὐτονόητην ἀρχοντιά. Δὲν σταματοῦν, δὲν αὐτοθαμβώνονται μπρὸς στὴ δύναμη τῆς ἀντίστασής των· ἀβίαστα τὴν κατέχουν καὶ μονοχερὶς τὴν οἰακίζουν. Τολμοῦν πρωτοστόχαστα πηδήματα στὸ ἄγνωστο, πάντα μόνοι· ἄτομα αὐτόνο

  Ὁ πόνος ὁ βαθύς, ὁ πόνος ὁ ἠθικὸς (δηλαδὴ ὁ πόνος ὄχ’ ὑπὸ τὴν βιολογικὴν ἔννοιαν), εἶν’ ὁ ἀσφαλέστερος, ὁ μοναδικὸς δρόμος πρὸς τὴν αὐτογνωσίαν, εἶν’ ὁ μεγάλος διδάσκαλος τοῦ φιλοσοφεῖν, Καταβιβάζει τὸν ἄνθρωπον, μὲ τὸν ἰσχυρὸν κλονισμὸν ποὺ δημιουργεῖ, ὡς τὰ κατάβαθα τῆς ὑπάρξεώς του, τὸν ἀναγκάζει νὰ ἐπιστρέψῃ εἰς τὸν ἑαυτόν του, τὸν μεταφέρει ἀπὸ τὴν περιφέρειαν, εἰς τὴν ὁποίαν ἡ καθημερινότης τῆς ἀπροβληματίστου ζωῆς συνήθως τὸν κρατεῖ, μέχρι τοῦ πυρήνος τῆς ζωῆς του, τῆς ὁποίας τώρα συνειδητοποιεῖ καὶ τὴν ἀξίαν καὶ τὸ νόημα, τώρα ποὺ ἀνακαλύπτει τὸ βαθύτερον, τὸ ἀντικειμενικώτερον, καὶ διὰ τοῦτο προσωπικώτερον, ἐγώ του. Ὑπ’ αὐτὴν τὴν ἔννοιαν δικαίως ὁ πόνος ἐθεωρήθη ἀπὸ τοὺς λαοὺς ὡς μέσον παιδεύσεως τοῦ ἀνθρώπου ὑπὸ τοῦ θεοῦ: πάθος, μάθος. Ἀλλ’ ὡς παίδευσις θεϊκὴ ἀποτελεῖ ὁ πόνος κάθαρσιν τῆς ψυχῆς, καὶ κάθε κάθαρσις - τὸ παρέστησεν καὶ ὁ Ὅμηρος τόσον ὡραῖα καὶ συγκινητικὰ εἰς τὸ Ω τῆς Ἰλιάδος - κάθε κάθαρσις μόνον διὰ τοῦ πόνου συντελεῖται.  Καὶ ἡ ἀληθινὴ Εὐτυχία, ἐκείνη δηλα

«Ξερίζωσε τον Οίκτο απ’ την καρδιά σου, / κυνήγα τ’ απλησίαστο όνειρο ως το τέλος- / και ν’ αποφεύγεις τα παζάρια με τον Θάνατο!» Με αυτά τα λόγια κλείνει το ποίημά του «GLORIA VICTIS» ο ποιητής Φαίδρος Μπαρλάς. Θα εστιάσω στην πρώτη φράση μόνο: «Ξερίζωσε τον Οίκτο απ' την καρδιά σου». Πολύ σκληρή φράση. Κρύβει όμως μέσα της μια δύσκολη αλήθεια. Το συναίσθημα του οίκτου, της συν-αίσθησης δηλαδή της λύπησης ή του πόνου, αποτελεί έμφυτο χαρακτηριστικό λίγο-πολύ όλων μας. Αποτελεί επίσης μια βασική ΠΗΓΗ ΔΥΣΤΥΧΙΑΣ για τον άνθρωπο. Ιδίως όταν συνδυάζεται και με το αίσθημα της ενοχής. Είναι ένα από τα όπλα που η άκρως φορτισμένη συναισθηματικά εποχή μας χρησιμοποιεί εναντίον μας, ιδίως στο παιχνίδι των ενοχών για το κοινό μας παρελθόν. Για παράδειγμα ακούγονται συχνά φράσεις όπως: «Μα καλά, δεν αισθάνεστε ενοχές επειδή οι αρχαίοι Έλληνες είχαν δούλους; Επειδή ο Μέγας Αλέξανδρος κατέκτησε με πόλεμο τους λαούς της Ασίας; Επειδή οι πρόγονοί σας το '21 έσφαξαν τους Τούρκους της Τριπολιτσ

ΩΡΑ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ Τὴν εὐτυχίαν νὰ ζητῶ ματαίως ἀπηλπίσθην! ἄν πρὸς στιγμὴν εἰς πέλαγος ὀνείρων ἐβυθίσθην, αἰῶνας δὲν διήνυσα πολλούς ἀπελπισίας, καὶ δὲν ἐθρήνησα πικρῶς τὸ πένθος τῆς καρδίας; Ὅταν νεκρός διέρχεται πρὸς τὶ, πρὸς τὶ θρηνεῖτε; ἄν ἡ ψυχή σας ἡ δειλὴ τὸν θάνατον φοβῆται, εἰπέτε με, εἰπέτε με, τὶ ἡ ζωὴ ἀξίζει, ἐάν τις ζῇ χωρὶς νὰ ζῇ καὶ δίχως νᾶ ἐλπίζῃ; Εἶνε ὁ θάνατος δεινόν · πλὴν τότε κἄν σιγῶσι τὰ πάντα, καὶ δὲν δύναται ποτὲ νὰ αἰσθανθῶσι · ἐντός τοῦ τάφου οἱ νεκροὶ τί ἔχασαν; χαρῆτε, τί τοὺς λυπεῖσθε; διατὶ τὸν θάνατον πενθεῖτε;  Ἀλλ᾽ ὅταν ζῇ τις τεθνεὼς, ὅταν καρδίαν πλέον δὲν ἔχῃ καὶ ἀπώλεσε πᾶν ὄνειρον ὡραῖον, τότε θρηνεῖτε! ὁ νεκρὸς αὐτὸς διανοεῖται, τί εἶχε, τί ἀπώλεσε, τί ἥλπισ᾽ ἐνθυμεῖται. Ὄχι · κανεὶς ἐπὶ τῆς γῆς ποτὲ δὲν μᾶς θωπεύει. Ὁ οὐρανὸς ᾽ς τοὺς θρήνους μας ἀτάραχος κωφεύει · μόνος ὁ μαῦρος θάνατος μᾶς ἀγαπᾷ, καὶ ὅμως αὐτὸς μισεῖται εἰς τὴν γῆν τοσοῦτον ἀποτόμως. Ὦ κοινωνία, πρὸς στιγμὴν κἄν δός μου μόνον μίαν                                ὀπίσω τὴν καρδίαν,

  ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΦΥΣΙΝ Ὦ φύσις, ὅταν μονωθῶ εἰς τὰ τερπνά σου κάλλη Καὶ ὁ μεθύσκων κόλπος σου εὐρύς με περιβάλλει    Ὑψῶν με πρὸς τὸ ἄπειρον, Νοήμων, τότε ἐννοεῖς τὸ μέγα αἰσθημά μου    Πρὸς σὲ καὶ τὸν δημιουργὸν, Κ᾽ εὐγνώμων ψιθυρίζεις μοι, "Ἀνάβα ᾽ς τὰ πτερά μου    Καὶ δι᾽ αἰθέρων διαυγῶν    Ὑψοῦ εἰς γῆν ἐπαγωγὸν,       ῏Ω τέκνον μου διάπυρον!" – Εὐγνώμων ἶσον αἴσθημα μοὶ δίδεις ἀντὶ ἴσου.  Ἄν χαίρω, μῆτερ ἱλαρά, ἡ θέα ἡ τερπνή σου    Μὲ καθιστᾷ μακάριον! Ἄν θλίβωμαι, τὴν θλίψην μου σὺ πάλιν μετριάζεις.    Διὰ κρυφίων σὺ ὁδῶν εἰς τὴν γλαυκὴν διαύγειαν τῆς στέγης σου μ᾽ ἁρπάζεις,    Κι᾽ εἰς θείων κόσμων τὸν οὐδὸν    Μακράν μου φεύγ᾽ ἡ ἀλγηδὼν,       Τὸ φάσμα τὸ Ταρτάρειον. Εἰκὼν τοῦ Πλάστου! πανταχοῦ εἰς τὸν εὐρύν σου οἶκον Αἰσθάνεταί τις πνεῦμά τι ὑπερφυὲς διῆκον,    Κ᾽ ὀρθῶς οἱ πάλ᾽ ἐννόησαν, Ὅτι θεοὶ καὶ τοὺς ψυχροὺς κρημνούς σου ζωπυροῦσι.    Ναὶ, ὅτε ῥέουσι νερὰ Καὶ εἰς ἐνδιαιτήματα μονήρη μελῳδοῦσι,    Καὶ φρίσσουν δένδρα χλοερὰ,    Ὅταν ἁπλὸνῃς σὺ φαιδρὰ       Τὴν καλλονὴν

ΕΠΙΘΑΝΑΤΙΟΣ ΩΔΗ Τ ῷ φιλτάτῳ ποιητῇ ΔΗΜΗΤΡΙΩ ΠΑΠΑΡΡΗΓΟΠΟΥΛΩ Μὲ χλωρὰ δαφνώνων φύλλα στέψατε καὶ μὲ ἰτέας τὸν φιλόσοφον καὶ ψάλτην τῆς Ἑλλάδος μας τῆς νέας. Εἰς τὴν θέαν τίς θὰ μείνῃ ἄδακρυς τοῦ Δημητρίου; Τίς αὐτὸν ὁπόταν ἴδῃ ἄπνουν ἐπὶ τάφου κρύου, δὲν θ᾽ ἀναφωνήσῃ στένων: "Εἷς ἀστήρ μας ἀπεσβέσθη, τῆς ποιητικῆς Ἑλλάδος εἷς ἀδάμας ἀπωλέσθη;" –Ἀπεσβέσθη; ... εἶνε ψεῦδος! Ζῇ εἰς πάντων τὰς καρδίας! Ὁ εἰσδύσας εἰς τὰ βάθη ἔνθους τῆς φιλοσοφίας, ὁ τὸ πνεῦμα ἑρμηνεύσας θεσπεσίως τῶν Ἑλλήνων, θνήσκων ἀναζῇ καὶ πάλιν, σῶμα γήϊνον ἀφίνων. Ἐπιστήθιον μου φίλον ψάλλω ἔνδακρυς καὶ στένων. Τίς τὸν ποιητὴν θανόντα δέν θρηνεῖ τὸν ἐστεμμένον; Εἶν᾽ εὐγνώμων τῶν Ἑλλήνων ἡ φυλή! Θὰ σ᾽ ἀνταμείψῃ καὶ πυκνούς στεφάνους δάφνης εἰς τὸν τάφον σου θὰ ῥίψῃ. Πάνθεον ἐὰν δὲν ἔχουν ἐκ μαρμάρου αἱ Ἀθῆναι αἱ καρδίαι τῶν Ἑλλήνων Πάνθεον λαμπρὸν σοὶ εἶνε. Δαφνοστόλιστος θὰ κῆσαι μεταξὺ ἐκεῖ τῶν πρώτων. Καὶ ὁ νέος Ἕλλην σύννους καὶ τὸ μέλλον ὀνειρώττων τῆς μεγάλης μας πατρίδος, τ᾽ ᾄσματά σου θὰ ψελλίζῃ κ᾽ ἐπο

  Η Ουγγρική Επανάσταση του 1956 αποτέλεσε το πρώτο έντονο δείγμα διάλυσης (και τυραννίας) του Ανατολικού Κομμουνιστικού Μπλοκ που σχηματίστηκε με το σύμφωνο της Βαρσοβίας μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ουγγαρία μετά το τέλος του Πολέμου επιβλήθηκε σκληρό Κομμουνιστικό καθεστώς. Η χώρα καταλήφθηκε από τον σοβιετικό Κόκκινο Στρατό και τέθηκε υπό τη διακυβέρνηση του Εργατικού (Κομμουνιστικού) Κόμματος της Ουγγαρίας που ακολουθούσε πιστά τις εντολές του Ιωσήφ Στάλιν. Οι πολίτες φυσικά δεν ερωτήθηκαν, ούτε είχαν κανένα πολιτικό δικαίωμα ή μέσο να εκφράσουν την αντίθεσή τους. Λίγα χρόνια μετά το θάνατο του αιμοσταγούς δικτάτορα Στάλιν, το 1953, η φτώχεια και η ανέχεια του λαού της Ουγγαρίας, τον οδήγησε στην εξέγερση. Στις 23 Οκτωβρίου του 1956 χιλιάδες πολίτες της Ουγγαρίας ξεκινούν μαζικές διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες ώστε να αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα και να φύγουν από την σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ. Η απάντηση της Ουγγρικής Κρατικής Αστυνομίας ήταν να ανοίξει πυρ εναντίον των

Μια από τις πιο λησμονημένες σελίδες της νεότερης ιστορίας μας, είναι η Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922). Οι σημερινοί Έλληνες ίσως γνωρίζουν τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, την καταστροφή της Σμύρνης, το κύμα προσφύγων του 1922, αλλά δυστυχώς οι περισσότεροι αγνοούν τις σελίδες δόξας που γράφτηκαν από τον Ελληνικό Στρατό στη μικρασιατική ενδοχώρα. Αγνοούν τις υπεράνθρωπες πορείες, τις θρυλικές επελάσεις του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων με τις ξιφολόγχες ανά χείρας, την απελευθέρωση πανάρχαιων Ελληνικών πόλεων στην ανατολική πλευρά του Αιγαίου... Η Εκστρατεία στη Μικρά Ασία αποτέλεσε την κορωνίδα του Ελληνοτουρκικού Πολέμου των ετών 1919 εως 1922. Ο Ελληνικός Στρατός εστάλη στις περιοχές της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με την σύμφωνη γνώμη των Συμμάχων, ως τοποτηρητής. Οι περιοχές που κατέλαβε ήταν  κυρίως στα παράλια, όπου το ελληνικό στοιχείο, είτε ως πλειοψηφία είτε όχι, ζούσε και δραστηριοποιούνταν έντονα. Με βάση όσα είχαν συμφωνηθεί, μ όνο μετά από 5 χρόνια και αφού θα δ