ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ '21

«Ἀξιοθρήνητοι οἱ ἄνθρωποι, ποὺ δὲν εἶχαν τὴν ἀπόλαυσιν νὰ κυλισθοῦν μίαν θείαν στιγμὴν ἐπάνω εἰς ἕνα πυκνόν στρώμα ἀπό θυμάρια. Ἂς ὑπολογίσουν ὅτι κάτι τί ἔλειψεν ἀπὸ τὴν ζωήν των... Εἰς τὰ πόδια τοῦ λόφου μια μικρὴ ἐκκλησίτσα, θαμμένη κάτω ἀπὸ πυκνόν μπουκέττο κυπαρίσσων. Ἀπὸ την μικράν της θύραν φαίνεται τὸ φῶς μιᾶς κανδήλας, που καίει ἐμπρὸς εἰς μίαν χλωμήν Παναγίαν. Μέσα εἰς τὴν ἐρημίαν καὶ τὴν γαλήνην τῆς Μαγιάτικης βραδυάς ἡ ὡραία μελαχροινή Παναγία σκύβει με τρυφερότητα πάντοτε πρὸς τὸ Θείον βρέφος, με τὴν ἴδιαν τρυφερότητα που τὸ ἐκύτταζε πρό εἴκοσι αἰώνων ἕνα βράδυ εἰς τὴν φάτνην τῆς Βηθλεέμ. Ἀπ' ἕξω ἄπό τὴν ἐκκλησίαν μία μαρμαρίνη πλάκα σκεπάζει τὸν ὕπνον κάποιον ἀνθρώπου. Εἶνε ἕνας νεκρός ἐγωϊστής, που ήθελησε να κοιμηθῆ μόνος του ἐκεῖ, κύριος ὅλων τῶν κυπαρίσσων, πλούσιος εἰς σκιάν καὶ εἰς πραγματικήν γαλήνην, ἀληθινά ἤσυχος εἰς τὸν τελευταῖον του ὕπνον. Ἀς περάσωμεν σιγά-σιγὰ νὰ μὴν τὸν ταράξωμεν. Ἀπὸ μακρυὰ μᾶς ἔρχεταὶ ἀδύνατος καὶ κομματιασμένος ὁ θόρυβος τῆς πόλεως.

Κάρπαθος, Δεκαετία '50 GALA   Θὰ γλεντήσω κι ἐγὼ μία νύχτα «Μαυροντυμένοι ἀπόψε, φίλοι ὠχροί, ἐλᾶτε στὸ δικό μου περιβόλι, μ᾿ ἕναν παλμὸ τὸ βράδυ τὸ βαρὺ γιὰ νὰν τὸ ζήσουμ᾿ ὅλοι. Τ᾿ ἀστέρια τρεμουλιάζουνε καθὼς τὸ μάτι ἀνοιγοκλείνει προτοῦ δακρύσει. Ὁ κόσμος τῶ δεντρῶνε ρέβει ὀρθός. Κλαίει παρακάτου ἡ βρύση. Ἀπὸ τὰ σπίτια ποὺ εἶναι σὰ βουβά, κι ἂς μίλησαν τὴ γλῶσσα τοῦ θανάτου, μὲ φρίκη τὸ φεγγάρι ἀποτραβᾷ τ᾿ ἀσημοδάχτυλά του. Εἶναι τὸ βράδυ ἀπόψε θλιβερὸ κι ἐμεῖς θᾶν τὸ γλεντήσουμε τὸ βράδυ, ὅσοι ἔχουμε τὸ μάτι μας ὁγρὸ καὶ μέσα μας τὸν ᾅδη. Οἱ μπάγκοι μᾶς προσμένουν. Κι ὅταν βγεῖ τὸ πρῶτο ρόδο στ᾿ οὐρανοῦ τὴν ἄκρη, ὅταν θὰ σκύψει ἀπάνου μας ἡ αὐγὴ στὸ μαῦρο μας τὸ δάκρυ θὰ καθρεφτίσει τ᾿ ἁπαλό της φῶς. Γιομάτοι δέος ὀρθοὶ θὰ σηκωθοῦμε, τὸν πόνο του θὰ εἰπεῖ κάθε ἀδερφὸς κι ὅλοι σκυφτοὶ θ᾿ ἀκοῦμε Κι ὡς θὰ σᾶς λέω γιὰ κάτι ὡραῖο κι ἁβρὸ ποὺ σκυθρωποὶ τὸ τριγυρίζουν πόθοι, τὴ λέξη τὴ λυπητερὴ θὰ βρῶ ποὺ ἀκόμα δὲν εἰπώθη. Μαυροντυμένοι ἀπόψε, φίλοι ὠχροί, ἐλᾶτε στὸ δικό μου περιβόλι,

  Christoffer Wilhelm Eckersberg, «Τρεις νεαροί Σπαρτιάτες εξασκούνται στη τοξοβολία» «Η Σπάρτη ήταν η περισσότερο αντιβάναυση* πολιτεία από όλες. Το ελληνικό ιδεώδες που υλοποιήθηκε στον σπαρτιατικό τρόπο ζωής ήταν το διαμετρικά αντίθετο από κάθε είδους κερδοσκοπία· ήταν η κατοχή του μεγαλύτερου πλούτου ελεύθερου χρόνου, που ο Πλούταρχος αποκαλεί το πιο υπέροχο και τυχερό από όλα τα δώρα. Εδώ ολόκληρο το οικοδόμημα του Κράτους θεμελιώθηκε στην παρουσία μιας υποταγμένης φυλής που αναγκάστηκε να εργαστεί, και ήταν υπερηφάνεια που κανένας Σπαρτιάτης δεν έκανε τίποτα παρά μόνο όταν βρίσκονταν στην υπηρεσία της Πόλης.» Jacob Burckhardt (1818–1897) [English Text: “Sparta was the most completely anti-banausic state of all. The Hellenic ideal realized in the Spartan way of life was the diametrical opposite of any kind of earning; it was the possession of the greatest imaginable wealth of leisure, which Plutarch calls one of the most splendid and fortunate of all gifts. Here the whole edifice

 «Η κραυγή δεν είναι δική σου. Δεν μιλάς εσύ, μιλούν αρίφνητοι πρόγονοι μέσα από το στόμα σου. Δεν πεθυμάς εσύ: πεθυμούν αρίφνητες γενεές απόγονοι με την καρδιά σου. Οι νεκροί σου δεν κοίτουνται στο χώμα. Γένηκαν πουλιά, δέντρα, αγέρας. Κάθεσαι στον ίσκιο τους, θρέφεσαι με τη σάρκα τους, αναπνές το χνώτο τους. Oι μελλούμενες γενεές δε σαλεύουν μέσα στον αβέβαιο καιρό, μακριά από σένα. Ζούν, ενεργούν και θέλουν μέσα στα νεφρά και στην καρδιά σου.Το πρώτο σου χρέος πλαταίνοντας το εγώ σου είναι, στην αστραπόχρονη τούτη στιγμή που περπατάς στη γή να μπορέσεις να ζήσεις την απέραντη πορεία, την ορατή και την αόρατη, του ευατού σου.»  «Δεν είσαι ένας· είσαι ένα σώμα στρατού. Μια στιγμή κάτω από τον ήλιο φωτίζεται ένα από τα πρόσωπα σου. Κι ευτύς σβήνει κι ανάβει άλλο, νεώτερο σου, ξοπίσω σου. Η ράτσα σου είναι το μεγάλο σώμα, το περασμένο, το τωρινό και το μελλούμενο. Εσύ είσαι μια λιγόστιγμη έκφραση, αυτή είναι το πρόσωπο. Εσύ είσαι ο ίσκιος, αυτή το κρέας. [...] Έχεις ευθύνη. Δεν κυβερνάς

 «Φύγε, φίλε μου, στη μοναξιά σου! Σε βλέπω κουφαμένο από το θόρυβο των μεγάλων ανδρών και σουβλισμένο από τα κεντριά των μικρών. Με αξιοπρέπεια ξέρουν να σιωπούν μαζί σου το δάσος και ο βράχος. Γίνε και πάλι όμοιος με το δέντρο που αγαπάς, αυτό με τα πλατιά κλαδιά: σιωπηλό και με τα αφτιά στημένα κρέμεται πάνω απ' τη θάλασσα. Εκεί που σταματά η μοναξιά, εκεί αρχίζει η αγορά κι εκεί όπου αρχίζει η αγορά, αρχίζει και ο θόρυβος των μεγάλων θεατρίνων και το βούισμα των δηλητηριωδών μυγών. Στον κόσμο, τα καλύτερα πράγματα δεν αξίζουν τί ποτε, αν δεν υπάρχει ένας που να τα βγάλει στη σκηνή: μεγάλους άνδρες ονομάζει ο λαός αυτούς τους σκηνοθέτες. Ο λαός καταλαβαίνει ελάχιστα το μεγάλο, δηλαδή το δημιουργικό. Έχει αισθητήριο όμως για όλους τους σκηνοθέτες και τους θεατρίνους των μεγάλων υποθέσεων. Γύρω από τους εφευρέτες καινούριων αξιών περιστρέφεται ο κόσμος: αόρατα περιστρέφεται. Ο λαός όμως και η φήμη περιστρέφονται γύρω από τους θεατρίνους: αυτή είναι η πορεία του κόσμου. Πνεύμα έχει