ΩΡΑ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ
Τὴν εὐτυχίαν νὰ ζητῶ ματαίως ἀπηλπίσθην!
ἄν πρὸς στιγμὴν εἰς πέλαγος ὀνείρων ἐβυθίσθην,
αἰῶνας δὲν διήνυσα πολλούς ἀπελπισίας,
καὶ δὲν ἐθρήνησα πικρῶς τὸ πένθος τῆς καρδίας;
Ὅταν νεκρός διέρχεται πρὸς τὶ, πρὸς τὶ θρηνεῖτε;
ἄν ἡ ψυχή σας ἡ δειλὴ τὸν θάνατον φοβῆται,
εἰπέτε με, εἰπέτε με, τὶ ἡ ζωὴ ἀξίζει,
ἐάν τις ζῇ χωρὶς νὰ ζῇ καὶ δίχως νᾶ ἐλπίζῃ;
Εἶνε ὁ θάνατος δεινόν· πλὴν τότε κἄν σιγῶσι
τὰ πάντα, καὶ δὲν δύναται ποτὲ νὰ αἰσθανθῶσι·
ἐντός τοῦ τάφου οἱ νεκροὶ τί ἔχασαν; χαρῆτε,
τί τοὺς λυπεῖσθε; διατὶ τὸν θάνατον πενθεῖτε;
Ἀλλ᾽ ὅταν ζῇ τις τεθνεὼς, ὅταν καρδίαν πλέον
δὲν ἔχῃ καὶ ἀπώλεσε πᾶν ὄνειρον ὡραῖον,
τότε θρηνεῖτε! ὁ νεκρὸς αὐτὸς διανοεῖται,
τί εἶχε, τί ἀπώλεσε, τί ἥλπισ᾽ ἐνθυμεῖται.
Ὄχι· κανεὶς ἐπὶ τῆς γῆς ποτὲ δὲν μᾶς θωπεύει.
Ὁ οὐρανὸς ᾽ς τοὺς θρήνους μας ἀτάραχος κωφεύει·
μόνος ὁ μαῦρος θάνατος μᾶς ἀγαπᾷ, καὶ ὅμως
αὐτὸς μισεῖται εἰς τὴν γῆν τοσοῦτον ἀποτόμως.
Ὦ κοινωνία, πρὸς στιγμὴν κἄν δός μου μόνον μίαν
ὀπίσω τὴν καρδίαν,
καὶ λάβε ὅσα τῆς ζωῆς μοὶ ἀπομένουν ἔτι
ζωῆς ἀθλίας ἔτη.
Δ. Παπαῤῥηγόπουλος
Πηγή: Δημητρίου Α. Κορομηλά, "Αθηναϊκόν Ημερολόγιον του έτους 1874", Εν Αθήναις, 1874, σελίδες 205-206.
Σημειώσεις:
Ο Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος (8 Σεπτεμβρίου 1843 - Αθήνα 21 Μαρτίου 1873) ήταν Έλληνας θεατρικός συγγραφέας και ποιητής της Α' Αθηναϊκής Σχολής. Γεννήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 1843 στην Αθήνα. Πατέρας του ήταν ο ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος. Σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αναγορεύτηκε διδάκτωρ το 1866 με θέμα της διατριβής του τη θεωρία του Πλάτωνα περί ποινής. Εργάσθηκε ως δικηγόρος και δημοσίευσε ιστορικές και φιλολογικές μελέτες. Το 1869 ακολουθεί τα βήματα του πατέρα του δημοσιεύοντας τη Συνοπτική Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως που χρησιμοποιήθηκε στα σχολεία. Πέθανε το 1873 από εγκεφαλική συμφόρηση σε ηλικία μόλις τριάντα χρόνων.
Το 1861 σε ηλικία 18 χρονών δημοσιεύει ανώνυμα την πρώτη του μελέτη με τίτλο Σκέψεις ενός ληστού ή η καταδίκη της κοινωνίας, όπου φανερώνεται η φιλελεύθερη, αναρχική του διάθεση. Το 1864 βραβεύθηκε στον Νικοδήμειο διαγωνισμό η πραγματεία του Τα καθήκοντα του ανθρώπου ως χριστιανού και ως πολίτου.
Το 1866 πρωτοεμφανίζεται ως ποιητής με τη συλλογη του "Στόνοι", που βραβεύεται στον Βουτσιναίο διαγωνισμό. Ακολουθούν η συλλογή "Χελιδόνες" το 1867 και τα ποιήματα Ορφεύς (1868) και Πυγμαλίων (1869). Απομακρύνθηκε όμως από το περιβάλλον των ποιητικών διαγωνισμών. Έγραψε επίσης και θεατρικά έργα γραμμένα κυρίως σε πρόζα και όχι σε στίχους. Η πολιτική μονόπρακτη κωμωδία του, Συζύγου εκλογή, που ανέβηκε στην ελληνική σκηνή το 1868 γνώρισε επιτυχία -όχι μόνο στην Ελλάδα- αλλά και μεταφράστηκε και παραστάθηκε στη Γαλλία, στην Ιταλία και στη Ρουμανία. Το 1895 εκδόθηκαν διάφορα αδημοσίευτα έργα του υπό τον τίτλο "Ανέκδοτα".
Το έργο του ανήκει στη Ρομαντική Σχολή. Είναι από τους κυριότερους εκπροσώπους της ακμής της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής. Το έργο του είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα. Τα ποιήματά του συνδυάζουν τις προσωπικές του αρετές με τα ελαττώματα της εποχής του. Χαρακτηρίζονται από έντονη απαισιοδοξία, στόμφο, ελεγειακό τόνο και φτωχή γλώσσα. Όλα αυτά δεν εξουδετερώνουν τον γνήσιο πόνο που φανερώνεται ακόμα πιο γνήσιος με την απλότητα των μέσων που χρησιμοποιούνται από τον ποιητή.
