Αριστομένης Προβελέγγιος - «Προς την Φύσιν»
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΦΥΣΙΝ
Ὦ φύσις, ὅταν μονωθῶ εἰς τὰ τερπνά σου κάλλη
Καὶ ὁ μεθύσκων κόλπος σου εὐρύς με περιβάλλει
Ὑψῶν με πρὸς τὸ ἄπειρον,
Νοήμων, τότε ἐννοεῖς τὸ μέγα αἰσθημά μου
Πρὸς σὲ καὶ τὸν δημιουργὸν,
Κ᾽ εὐγνώμων ψιθυρίζεις μοι, "Ἀνάβα ᾽ς τὰ πτερά μου
Καὶ δι᾽ αἰθέρων διαυγῶν
Ὑψοῦ εἰς γῆν ἐπαγωγὸν,
῏Ω τέκνον μου διάπυρον!" –
Εὐγνώμων ἶσον αἴσθημα μοὶ δίδεις ἀντὶ ἴσου.
Ἄν χαίρω, μῆτερ ἱλαρά, ἡ θέα ἡ τερπνή σου
Μὲ καθιστᾷ μακάριον!
Ἄν θλίβωμαι, τὴν θλίψην μου σὺ πάλιν μετριάζεις.
Διὰ κρυφίων σὺ ὁδῶν
εἰς τὴν γλαυκὴν διαύγειαν τῆς στέγης σου μ᾽ ἁρπάζεις,
Κι᾽ εἰς θείων κόσμων τὸν οὐδὸν
Μακράν μου φεύγ᾽ ἡ ἀλγηδὼν,
Τὸ φάσμα τὸ Ταρτάρειον.
Εἰκὼν τοῦ Πλάστου! πανταχοῦ εἰς τὸν εὐρύν σου οἶκον
Αἰσθάνεταί τις πνεῦμά τι ὑπερφυὲς διῆκον,
Κ᾽ ὀρθῶς οἱ πάλ᾽ ἐννόησαν,
Ὅτι θεοὶ καὶ τοὺς ψυχροὺς κρημνούς σου ζωπυροῦσι.
Ναὶ, ὅτε ῥέουσι νερὰ
Καὶ εἰς ἐνδιαιτήματα μονήρη μελῳδοῦσι,
Καὶ φρίσσουν δένδρα χλοερὰ,
Ὅταν ἁπλὸνῃς σὺ φαιδρὰ
Τὴν καλλονὴν τὴν γόησσαν,
Οὐ δένδρα τότε κ᾽ ῞δατα ἡ κάλλος μὲ μαγεύει.
Εἶν᾽ ὁ θεὸς, τὸ ἄγνωστον, ὅ διὰ σοῦ μοὶ νεύει
Κρυφὰ ψελλίζον ῥήματα!
Εἰς σὲ, καθὼς εἰς κάτοπτρον μαγείας, ἐτυπώθη
Ἡ ὄψις χρόνων παιδικῶν,
Ὄνειρα, σκέψεις μέλλοντος, ὅ,τι ὁ νοῦς μ᾽ ἑπόθει,
Ὅταν ὑπ᾽ οὐρανὸν γλαυκὸν
Ἐν μέσῳ τόπων μαγικῶν
Ἦγον θερμὸς τὰ βήματα!
Ὑπὸ τὸν μέγαν θόλον σου γενναῖοι καὶ μεγάλοι
Πετοῦν οἱ διαλογισμοὶ καὶ ἡ καρδία πάλλει
Τοῦ Θείου πλησιέστερον.
Εἰς κλίσεις καὶ αἰσθήματα καρδίας εὐαισθήτου
Σὺ θέτεις μέτρον τὸ κενὸν,
Τὸ ἄπειρον τοῦ χώρου σου τοῦ ἀκαταμετρήτου.
Καὶ ἐπὶ ῥεμβασμῶν τερπνῶν
Τὸν ἔναστρόν σου οὐρανὸν
Ἁπλόνεις χαριέστερον.
Ὁ πρός σε ἐνθουσιασμὸς ἐμπνέει τὸ ὡραῖον,
Τὸ τῆς θρησκείας αἴσθημα εἰς τὰς καρδίας πνέον
Βαθὺ καὶ ἐναρμόνιον.
Τὰ ἄλυτα μυστήρια καὶ τὰ θαυμάσιά σου
Ὁ ἄνθρωπος ἀνερευνῶν,
Τὴν ἐπιστήμην ὕψωσεν εἰς πτέρυγας Πηγάσου
Καὶ ψηλαφῶν τὸν οὐρανὸν
Διώκει ὄναρ παθεινὸν,
Νὰ φθάσῃ τὸν Αἰώνιον!
Σὺ τοὺς θνητοὺς ἐδίδαξας τὰ πάντα σιωπῶσα,
Καὶ ὡς εἰς κάτοπτρον εἰς σὲ ἡ τέχνη ἀφορῶσα,
Τὸ κάλλος της δανείζεται,
Ἀρύεται τὰς εὐγενεῖς ἐμπνεύσεις καὶ εἰκόνας,
Καὶ ἀπό ὕψη τηλαυγῆ
Ἁρπάζουσα ἰδανικοῦ ἀΰλους λαμπηδόνας
Θεὸν καὶ κόσμους πλαστουργεῖ
Διὰ τῆς ὕλης, ἥ ἀργὴ,
Ζῇ τότ᾽, ἐξευγενίζεται!
Εύχήθην νὰ παρέτεινα μυριετῆ τὸν βίον
Εἰς τὸν ἀνθώδη σου βωμὸν ένθουσιώδης θύων!
Ποσάκις πλὴν ἐπόθησα
Ὁ πολυδέκτης σου μυχὸς εὐξένως νὰ μὲ κλείσῃ,
Κλὼν νὰ μὲ σκέπῃ θαλερὸς,
Καὶ ἐλεύθερα ἡ ψυχή φαιδρὰ νὰ κολυμβήσῃ
Ἐντὸς σαπφείρου καὶ πυρὸς,
Ὅπου πολλάκις φλογερῶς
Τὴν φαντασίαν ὤθησα!
Ἀριστομένης Ἰ. Προβελέγ[γ]ιος
Πηγή: Δημητρίου Α. Κορομηλά, "Αθηναϊκόν Ημερολόγιον του έτους 1874", Εν Αθήναις, 1874.
