Η λατρεία της θεάς Δήμητρας στη νεότερη επόχη

Károly Brocky (1807–1855), «Θέα Δημήτρα και Τριπτόλεμος» (1853), Ottó Herman Museum, Miskolc, Ουγγαρία.

 «Η πιο καθαρή περίπτωση ενός απ' τους αρχαίους που έδρεψε τα περισσότερα οφέλη κι από τους δύο κόσμους [τον αρχαίο και τον χριστιανικό] είναι ο Δημήτριος. Νέος, σχεδόν αμούστακος, καβάλα σ' έναν ντορή και ντυμένος με πανοπλία, ο μεγαλομάρτυρας του Διοκλητιανού δεν είναι μόνο ένας από τους πιο ισχυρούς αγίους της Ορθοδοξίας αλλά, μαζί με τον μεγάλο άγιο Γεώργιο, που το άλογό του είναι λευκό, και τους αγίους Θεοδώρους, είναι οι μόνοι καβαλάρηδες. Ο Παυσανίας μιλά για αλογοκέφαλα αγάλματα της θεάς, κάτι που ίσως εξηγεί την επιμονή των εικονογράφων να τον εικονίζουν έφιππο μετά τη μετάβαση. Το μόνο μέρος που η θεά [Δήμητρα] αντιστάθηκε σε τούτη την αλλαγή και έγινε εξωκανονική “αγία Δήμητρα” ήταν η Ελευσίνα, η πρωτινή πατρίδα των πιο ιερών της τελετουργιών στα Ελευσίνια Μυστήρια. Εδώ ένα αρχαίο άγαλμά της, που γλίτωσε από τον ζήλο των εικονοκλαστών, λατρευόταν, στεφανωνόταν με γιρλάντες και περιβαλλόταν με προσευχές για πλούσια σοδειά, ώσπου δύο Εγγλέζοι, ο Κλαρκ κι ο Κριπς, εφοδιασμένοι μ' ένα έγγραφο από τον τοπικό πασά, την πήραν μέσ' από την καρδιά των εξαγριωμένων κι εξεγερμένων χωρικών το 1801. Μια πανάρχαια παράδοση διακόπηκε, κι αυτή η εξόριστη θεά, που κατά πάσα πιθανότητα ήταν από τα παλαιότερα αντικείμενα λατρείας στον κόσμο, τώρα μαραζώνει στο Κέμπριτζ αστεφάνωτη, ακαθαγίαστη κι έρημη, ως έκθεμα Νο XIV στο μουσείο Φιτζγουίλιαμ. Όμως η μνήμη της παραμένει ακόμη στην περιοχή του βιασμένου της βωμού.»

Πάτρικ Λη Φέρμορ, από το βιβλίο του «Μάνη» (Εκδόσεις Μεταίχμιο), σελ. 262, που κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1958.

Η αρχαϊκές παραδόσεις που επιβιώνουν στο κέντρο ή στο περιθώριο της ζωής του μεσαιωνικόυ και νεότερου Ελληνισμού, είναι η μεγαλύτερη απόδειξη της πολιτισμικής, πνευματικής, γλωσσικής και φυλετικής συνέχειας των Ελλήνων.

Αναδημοσίευση από AUDACIA EST VICTORIA.