Jacob Burckhardt - Η Σπάρτη ήταν η περισσότερο αντιβάναυση πολιτεία από όλες

 

Christoffer Wilhelm Eckersberg, «Τρεις νεαροί Σπαρτιάτες εξασκούνται στη τοξοβολία»

«Η Σπάρτη ήταν η περισσότερο αντιβάναυση* πολιτεία από όλες. Το ελληνικό ιδεώδες που υλοποιήθηκε στον σπαρτιατικό τρόπο ζωής ήταν το διαμετρικά αντίθετο από κάθε είδους κερδοσκοπία· ήταν η κατοχή του μεγαλύτερου πλούτου ελεύθερου χρόνου, που ο Πλούταρχος αποκαλεί το πιο υπέροχο και τυχερό από όλα τα δώρα. Εδώ ολόκληρο το οικοδόμημα του Κράτους θεμελιώθηκε στην παρουσία μιας υποταγμένης φυλής που αναγκάστηκε να εργαστεί, και ήταν υπερηφάνεια που κανένας Σπαρτιάτης δεν έκανε τίποτα παρά μόνο όταν βρίσκονταν στην υπηρεσία της Πόλης.»

Jacob Burckhardt (1818–1897)

[English Text: “Sparta was the most completely anti-banausic state of all. The Hellenic ideal realized in the Spartan way of life was the diametrical opposite of any kind of earning; it was the possession of the greatest imaginable wealth of leisure, which Plutarch calls one of the most splendid and fortunate of all gifts. Here the whole edifice of the State was founded on the presence of a subject race forced to work, and it was a source of pride that no Spartan did anything except in the service of the polis.”]

* βάναυσος: -ον, (ὡσεὶ βαύναυσος, ἐκ τοῦ βαῦνος, αὔω)· - κυρίως, ἐργαζόμενος διὰ τοῦ πυρός, μηχανικός, ἐπίθ. τῶν ἐργατῶν ὅσοι διάγουσι βίον ἑδραῖον, καταφρονούμενοι μὲν μεταξὺ φιλοπολέμων καὶ νομαδικῶν λαῶν, ἀλλὰ πολύτιμοι εἰς τὴν πολιτείαν, καθ’ ὅσον ἀσχολοῦνται περὶ τὰς τέχνας, ὧν ἄνευ πόλιν ἀδύνατον οἰκεῖσθαι Ἀριστ. Πολ. 4. 4, 9· ἡ βελτίστη πόλις οὐ ποιήσει β. πολίτην αὐτόθι 3. 5, 3, κτλ. (Λεξικό Liddell-Scott)