Φρειδερίκος Νίτσε - «Για τις μύγες της αγοράς»
«Φύγε, φίλε μου, στη μοναξιά σου! Σε βλέπω κουφαμένο από το θόρυβο των μεγάλων ανδρών και σουβλισμένο από τα κεντριά των μικρών.
Με αξιοπρέπεια ξέρουν να σιωπούν μαζί σου το δάσος και ο βράχος. Γίνε και πάλι όμοιος με το δέντρο που αγαπάς, αυτό με τα πλατιά κλαδιά: σιωπηλό και με τα αφτιά στημένα κρέμεται πάνω απ' τη θάλασσα.Εκεί που σταματά η μοναξιά, εκεί αρχίζει η αγορά κι εκεί όπου αρχίζει η αγορά, αρχίζει και ο θόρυβος των μεγάλων θεατρίνων και το βούισμα των δηλητηριωδών μυγών.
Στον κόσμο, τα καλύτερα πράγματα δεν αξίζουν τί ποτε, αν δεν υπάρχει ένας που να τα βγάλει στη σκηνή: μεγάλους άνδρες ονομάζει ο λαός αυτούς τους σκηνοθέτες.
Ο λαός καταλαβαίνει ελάχιστα το μεγάλο, δηλαδή το δημιουργικό. Έχει αισθητήριο όμως για όλους τους σκηνοθέτες και τους θεατρίνους των μεγάλων υποθέσεων.
Γύρω από τους εφευρέτες καινούριων αξιών περιστρέφεται ο κόσμος: αόρατα περιστρέφεται. Ο λαός όμως και η φήμη περιστρέφονται γύρω από τους θεατρίνους: αυτή είναι η πορεία του κόσμου.
Πνεύμα έχει ο ηθοποιός, αλλά λίγη συνείδηση του πνεύματος. Πιστεύει πάντα σ' αυτό με το οποίο κάνει τους άλλους περισσότερο να πιστεύουν — να πιστεύουν σ' αυτόν!
Αύριο θα έχει μια καινούρια πίστη και μεθαύριο μια πιο καινούρια. Έχει γρήγορες αισθήσεις σαν τον λαό, και ευμετάβλητες διαθέσεις.
Ανατρέπω — αυτό σημαίνει γι' αυτόν: αποδεικνύω, Τρελαίνω — αυτό σημαίνει γι' αυτόν: πείθω. Και από όλα τα επιχειρήματα, το αίμα είναι γι' αυτόν το καλύτερο.
Μια αλήθεια, που γλιστρά μόνο μέσα σε λεπτά αφτιά, αυτός την ονομάζει ψέμα και μηδέν. Στ' αλήθεια, πιστεύει μόνο σε θεούς, που κάνουν μεγάλο πάταγο στον κόσμο!
Γεμάτη από επίσημους παλιάτσους είναι η αγορά — και ο λαός περηφανεύεται για τους μεγάλους άνδρες του! Είναι γι' αυτόν οι κύριοι της στιγμής.
[...] Ξαναγύρνα στην ασφάλειά σου για να γλιτώσεις απ' αυτούς που ξέρουν να αιφνιδιάζουν: μόνο στην αγορά πέφτει ξαφνικά επάνω μας ένα ναι; ή ένα όχι;
Αργόσυρτα είναι τα βιώματα όλων των βαθιών πηγαδιών: οφείλουν να περιμένουν πολύ ώσπου να μάθουν τι πέφτει στα βάθη τους.
Μακριά από την αγορά και τη φήμη συμβαίνει καθετί μεγάλο: μακριά από τη αγορά και τη φήμη κατοικούσαν πάντα οι εφευρέτες καινούριων αξιών.
Φύγε, φίλε μου, στη μοναξιά σου: σε βλέπω κατατρυπημένο από δηλητηριώδεις μύγες. Φύγε προς τα εκεί που φυσά δριμύς, δυνατός αέρας!
Φύγε στη μοναξιά σου! Έζησες πολύ κοντά στους μικρούς και τους αξιοθρήνητους.
Φύγε μακριά από την αοράτη εκδίκησή τους! Εναντίον σου, αυτοί δεν είναι τίποτε άλλο από εκδίκηση.
Μη σηκώνεις πια το χέρι εναντίον τους! Είναι αμέτρητοι κι ο κλήρος σου δεν είναι να γίνεις μυγοσκοτώστρα.
Είναι αμέτρητοι αυτοί οι μικροί και αξιοθρήνητοι και αρκετά περήφανα κτίρια τα κατέστρεψαν ήδη οι σταγόνες της βροχής και τα αγριόχορτα.
Δεν είσαι πέτρα, αλλά ήδη γέμισες τρύπες από πολλές σταγόνες. Θα ραγίσεις και θα σπάσεις από πολλές σταγόνες ακόμα.
Σε βλέπω κουρασμένο από τις δηλητηριώδεις μύγες· σε βλέπω ματωμένο και γδαρμένο σε εκατό μεριές και η περηφάνια σου δεν θέλει να θυμώσει.
Με πάσα αθωότητα, αίμα θέλουν από σένα, για αίμα διψούν οι αναιμικές ψυχές τους — και σε τσιμπούν με πάσα αθωότητα.
Αλλά εσύ, που είσαι βαθύς, υποφέρεις πολύ βαθιά και στις μικρές πληγές και πριν ακόμη γιατρευτείς, σέρνεται πάνω στο χέρι σου το ίδιο δηλητηριώδες σκουλήκι.
Νομίζω πως είσαι πολύ περήφανος για να σκοτώσεις αυτούς τους λαίμαργους. Πρόσεξε όμως, μη γίνει μοίρα σου να σηκώνεις όλη τη δηλητηριώδη αδικία τους!
Βομβούν γύρω σου και με τους επαίνους τους: Ενοχλητικός είναι ο έπαινός τους. Θέλουν να βρίσκονται κοντά στο δέρμα σου και στο αίμα σου.
Σε κολακεύουν όπως έναν θεό ή έναν διάβολο κλαυθμηρίζουν μπροστά σου όπως μπροστά σε έναν θεό ή έναν διάβολο. Και τι έγινε! Είναι κόλακες και κλαψιάρηδες και τίποτε άλλο.»
Φρειδερίκος Νίτσε, «Τάδε έφη Ζαρατούστρας», κεφάλαιο «Για τις μύγες της αγοράς» (απόσπασμα)
Αργόσυρτα είναι τα βιώματα όλων των βαθιών πηγαδιών: οφείλουν να περιμένουν πολύ ώσπου να μάθουν τι πέφτει στα βάθη τους.
Μακριά από την αγορά και τη φήμη συμβαίνει καθετί μεγάλο: μακριά από τη αγορά και τη φήμη κατοικούσαν πάντα οι εφευρέτες καινούριων αξιών.
Φύγε, φίλε μου, στη μοναξιά σου: σε βλέπω κατατρυπημένο από δηλητηριώδεις μύγες. Φύγε προς τα εκεί που φυσά δριμύς, δυνατός αέρας!
Φύγε στη μοναξιά σου! Έζησες πολύ κοντά στους μικρούς και τους αξιοθρήνητους.
Φύγε μακριά από την αοράτη εκδίκησή τους! Εναντίον σου, αυτοί δεν είναι τίποτε άλλο από εκδίκηση.
Μη σηκώνεις πια το χέρι εναντίον τους! Είναι αμέτρητοι κι ο κλήρος σου δεν είναι να γίνεις μυγοσκοτώστρα.
Είναι αμέτρητοι αυτοί οι μικροί και αξιοθρήνητοι και αρκετά περήφανα κτίρια τα κατέστρεψαν ήδη οι σταγόνες της βροχής και τα αγριόχορτα.
Δεν είσαι πέτρα, αλλά ήδη γέμισες τρύπες από πολλές σταγόνες. Θα ραγίσεις και θα σπάσεις από πολλές σταγόνες ακόμα.
Σε βλέπω κουρασμένο από τις δηλητηριώδεις μύγες· σε βλέπω ματωμένο και γδαρμένο σε εκατό μεριές και η περηφάνια σου δεν θέλει να θυμώσει.
Με πάσα αθωότητα, αίμα θέλουν από σένα, για αίμα διψούν οι αναιμικές ψυχές τους — και σε τσιμπούν με πάσα αθωότητα.
Αλλά εσύ, που είσαι βαθύς, υποφέρεις πολύ βαθιά και στις μικρές πληγές και πριν ακόμη γιατρευτείς, σέρνεται πάνω στο χέρι σου το ίδιο δηλητηριώδες σκουλήκι.
Νομίζω πως είσαι πολύ περήφανος για να σκοτώσεις αυτούς τους λαίμαργους. Πρόσεξε όμως, μη γίνει μοίρα σου να σηκώνεις όλη τη δηλητηριώδη αδικία τους!
Βομβούν γύρω σου και με τους επαίνους τους: Ενοχλητικός είναι ο έπαινός τους. Θέλουν να βρίσκονται κοντά στο δέρμα σου και στο αίμα σου.
Σε κολακεύουν όπως έναν θεό ή έναν διάβολο κλαυθμηρίζουν μπροστά σου όπως μπροστά σε έναν θεό ή έναν διάβολο. Και τι έγινε! Είναι κόλακες και κλαψιάρηδες και τίποτε άλλο.»
Φρειδερίκος Νίτσε, «Τάδε έφη Ζαρατούστρας», κεφάλαιο «Για τις μύγες της αγοράς» (απόσπασμα)
